ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasındaki görüşmede Trump’ın Gazze’yi hedef alan barış planı masaya yatırıldı. Beyaz Saray’ın paylaştığı bilgilere göre planı İsrail kabul etti; uygulamanın başlayıp başlamayacağı ise Hamas’ın vereceği yanıta bağlı.
Beyaz Saray tarafından açıklanan planın temel unsurları arasında Gazze’nin “radikalleşmemiş, terörden arındırılmış ve komşuları için tehdit oluşturmayan” bir bölge haline getirilmesi, rehine değişimleri, geniş çaplı insani yardımların ulaştırılması ve Gazze’nin yeniden inşası için ekonomik program hazırlanması yer alıyor. Açıklamaya göre taraflar teklifi kabul ederse savaş derhal sona erebilecek.
Planın öne çıkan maddeleri şunlar:
-
İsrail, Gazze’yi işgal etmeyecek veya kalıcı olarak ilhak etmeyecek.
-
Anlaşma ilanını izleyen 72 saat içinde hayatta olan ve yaşamını yitiren tüm rehine ve kayıpların iadesi gerçekleştirilecek.
-
Tüm rehine değişimleri tamamlandıktan sonra Hamas üyelerine silahlarını teslim etmeleri ve barışçıl yaşamı kabul etmeleri şartıyla af imkânı sağlanacak.
-
Geçici uluslararası istikrar gücü kurulması için ABD, Arap ve uluslararası ortaklarla çalışacak; dağıtım ve yardım girişleri BM ve bağlantılı kuruluşlar ile Kızılay kanalıyla eskort gerektirmeden yapılacak.
-
Gazze’nin yeniden inşası için bir ekonomik kalkınma planı hazırlanacak; kimse zorla göç ettirilmeyecek, isteyen güvenli şekilde ayrılabilecek.
-
Plan uygulamaya konulursa kademeli çekilme öngörülüyor; geçiş yönetimine Trump başkanlık edecek.
-
Rehineler serbest bırakıldıktan sonra, belirtilen mahkûmlar ve 7 Ekim 2023 sonrası tutuklanan çok sayıda kişinin salıverilmesi gündemde.
Görüşme sonrası basın toplantısında konuşan Donald Trump, “Barışa çok yakınız… Eğer Hamas teklifi kabul ederse rehineler serbest bırakılacak; eğer kabul etmezlerse İsrail tam desteğimizi alacak” dedi. Trump, Arap ve Müslüman ortakların görüşme sürecine katkı verdiğini ve planın uygulanması için geniş bir uluslararası mekanizma kurulacağını belirtti.
Binyamin Netanyahu ise planın İsrail için bir tehdit oluşturmayan gerçekçi bir yol sunduğunu savunarak, “Hamas kabul etmezse İsrail işi bitirecek” şeklinde sert uyarıda bulundu. Netanyahu ayrıca Katar Başbakanı ile görüştüğünü ve bazı durumlar nedeniyle Katar’a yönelik özrünü ilettiğini belirtti.
Beyaz Saray açıklamasında ayrıca Trump’ın İngiltere eski başbakanı Tony Blair gibi isimlerin de yer alacağı bir barış kurulu oluşturma niyetinde olduğu, Katar ve diğer Arap ülkeleri ile üçlü mekanizmalar kurulduğu aktarıldı. Planın uygulanması durumunda Gazze’ye tam destek ve acil yardımların sevk edileceği ifade edildi.
Gelecek adım ise Hamas’ın teklife yanıtı olacak. Uluslararası gözlemciler, Hamas’ın kabul etmesi halinde sürecin hızla ilerleyebileceğini; reddetmesi halinde ise bölgedeki askeri ve diplomatik gerilimin tırmanma riskinin süreceğini belirtiyor.
