YAYLALI: “ASGARİ ÜCRET PAZARLIK DEĞİL, BİLİMSEL HESAP KONUSUDUR”
Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) Ekonomik Kalkınma ve Yerel İş Gücü Politikalarından Sorumlu Merkez Yürütme Kurulu (MYK) Üyesi Erman Yaylalı, Damla Dabiş’in Kanal T’de hazırlayıp sunduğu İnce Ayar programına konuk oldu. Yaylalı, emeklilik yaşı, asgari ücret, sosyal güvenlik sistemi, liyakat sorunu ve yaklaşan seçim sürecine ilişkin kapsamlı değerlendirmelerde bulundu.
“EMEKLİLİK YAŞI EZBERE TARTIŞILAMAZ”
Emeklilik yaşı tartışmalarının ezbere yapılmaması gerektiğini vurgulayan Yaylalı, bunun tamamen aktüeryal denge ve hesap meselesi olduğunu söyledi. Mevcut tabloda yaklaşık 3,40 çalışanın bir emekliyi finanse ettiğini belirten Yaylalı, bu oranın 4–5 seviyelerine çıkması halinde 55 yaş gibi düzenlemelerin mümkün olabileceğini ifade etti. Yaylalı, Çalışma Bakanlığı, Maliye, uzmanlar ve sendikaların veriler ortaya koyarak karar vermesi gerektiğini kaydetti.
2008 ÖNCESİ ÇALIŞANLAR İÇİN ADALETSİZLİK VURGUSU
Devletle yapılan sözleşmelerin sonradan değiştirilmesinin adaletsizlik yarattığını söyleyen Yaylalı, 2008 sonrası sosyal güvenlik sisteminde yaşın zaten 60’a çıktığını ancak 2008 öncesi çalışanlar açısından ciddi mağduriyetler bulunduğunu dile getirdi. Doğru bir çalışmayla bu mağduriyetlerin giderilebileceğini ifade etti.
“ASGARİ ÜCRET NOMİNAL ÜCRETE DÖNÜŞTÜ”
Asgari ücretin ülkede fiilen “nominal ücret” haline geldiğini belirten Yaylalı, özel sektörde neredeyse tüm ücretlerin asgari ücretten gösterildiğine dikkat çekti. Sosyal güvenlik ve vergi dairelerine yapılan beyanların yaklaşık yüzde 65’inin asgari ücret üzerinden yapıldığını belirten Yaylalı, bunun hem devletin hem sosyal güvenlik sisteminin hem de çalışanların zararına olduğunu vurguladı.
EMEKLİ MAAŞLARINDA CİDDİ ADALETSİZLİK
Yaylalı, 30 yıl boyunca asgari ücretten prim yatıran bir çalışanın bugün emekli olması halinde alacağı maaşın 30 bin lirayı geçmeyeceğini belirterek bunun büyük bir adaletsizlik olduğunu söyledi. Çalışanların fiilen daha yüksek gelir elde etmesine rağmen sigorta bildirimlerinin asgari ücretten yapılmasının uzun vadede ciddi kayıplara yol açtığını kaydetti.
TDP’DEN TABAN ÜCRET VE SİGORTA ÇALIŞMASI
TDP olarak bu konuda somut çalışmalar yürüttüklerini ifade eden Yaylalı, bazı meslek gruplarında asgari ücretten bildirimin kabul edilemez olduğunu söyledi. Profesör, doçent ya da doktor gibi mesleklerin asgari ücretle çalışmasının mümkün olmadığını belirten Yaylalı, bu alanlar için taban ücret belirlenmesi ve bunun altındaki beyanların kabul edilmemesi gerektiğini dile getirdi.
ASGARİ ÜCRETE ENDEKSLİ CEZA VE YARDIMLARA ELEŞTİRİ
Birçok ceza, sosyal yardım ve engelli maaşının asgari ücrete endekslenmesinin yanlış olduğunu savunan Yaylalı, bu bağların koparılması gerektiğini söyledi. Asgari ücretin farklı alanlarda baskı unsuru haline getirildiğini belirtti.
“ASGARİ ÜCRETTE ANA BELİRLEYİCİ DEVLETTİR”
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda belirleyici olanın devlet olduğunu vurgulayan Yaylalı, sosyal devlet anlayışına sahip bir siyasi irade olması halinde işçi lehine kararlar alınabileceğini söyledi. 2022 yılında komisyon başkanlığı yaptığı dönemde ilk toplantıda belirlenen rakamın yürürlüğe girdiğini hatırlattı.
AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRI HESABI
Açlık sınırının bugün yaklaşık 39 bin lira olduğunu belirten Yaylalı, Türkiye’de Türk-İş’in Kasım 2025 verilerine göre yoksulluk sınırının 97 bin lira olduğunu, bunun KKTC koşullarında yaklaşık 125 bin liraya karşılık geldiğini söyledi. Ailede ortalama çalışan sayısının 1,5 olduğu dikkate alındığında, bir hanenin gelirinin bu seviyeye yaklaşması gerektiğini ifade etti. Yaylalı, mevcut koşullarda asgari ücretin yaklaşık 84 bin lira olması gerektiğini ve bunun bilimsel bir hesap olduğunu vurguladı.
DENETİM EKSİKLİĞİ VE FİYAT ARTIŞLARI
Asgari ücrete yapılan artışların tüm maliyetlere aynı oranda yansıtılmasının yanlış bir algı olduğunu belirten Yaylalı, fiyat artışlarının temel nedeninin denetim ve kontrol eksikliği olduğunu söyledi.
“İPİN UCU KOPTU”
Son üç yıldır emekli olduğunu ifade eden Yaylalı, 30 yıllık çalışma hayatında bugünkü tabloyu daha önce hiç görmediğini belirterek, üst düzey yönetimde kontrolsüz bir süreç yaşandığını ve bunun kaygı verici olduğunu dile getirdi.
SEÇİM SÜRECİ VE TDP’NİN HEDEFLERİ
Seçim sürecine de değinen Yaylalı, TDP’nin ne yapacağını açık şekilde anlattığını ve kararın halkta olduğunu söyledi. Anketlerde partinin yüzde 15–18 bandına çıkabileceğinin öngörüldüğünü belirten Yaylalı, hedeflerinin hükümet ortağı olmak olduğunu kaydetti.
LİYAKAT VE SOSYAL POLİTİKALAR VURGUSU
Liyakat sisteminin son yıllarda ciddi şekilde bozulduğunu ifade eden Yaylalı, yüzlerce kişinin sınavsız şekilde istihdam edildiğini söyledi. Çözümün, atamalarda düzenleme ve teknik kadroların sınavla göreve gelmesi olduğunu vurguladı.
Sosyal demokrat bir parti olarak önceliklerinin dar, düşük ve sabit gelirli yurttaşların yaşam seviyesini yükseltmek olduğunu belirten Yaylalı, gelir dağılımındaki adaletsizliklere karşı somut sosyal politikalar uygulayacaklarını ifade etti.
ASGARİ ÜCRET TAKVİMİ UYARISI
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun derhal toplanması gerektiğini belirten Yaylalı, sürecin uzamasının asgari ücretlilerin artışı zamanında alamamasına neden olduğunu söyledi. Yaylalı, “Rakamlarla konuşulmalı ve hesap yapılmalıdır” ifadelerini kullandı.
