Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda İçişleri Bakanlığı’nın 256 milyon 649 bin 500 TL’lik bütçesi oy çokluğuyla kabul edildi. Meclis Genel Kurulu, İçişleri Bakanlığı bütçesini görüşmeyi saat 00.35’te tamamladı. ÇAVUŞOĞLU İçişleri Bakanlığı bütçesinin görüşülmesi sırasında söz alan UBP Milletvekili Nazım Çavuşoğlu İçişleri Bakanlığının çok teknik bir bakanlık olduğunu ifade ederek, bakanlığın yürüttüğü görevlere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. İçişleri Bakanı Ayşegül Baybars Kadri’nin göreve geldikten sonra vatandaşlıklar konusunda basın aracılığıyla yaptığı açıklamalara değinen Çavuşoğlu, bu açıklamaların kamuoyunda eski hükümetle ilgili yanlış algılara sebep olduğunu söyledi. Çavuşoğlu, Bakan Kadri’nin açıklamalarının kamuoyunda eski hükümetin vatandaşlık konusunda birçok usulsüzlük yaptığı algısı yarattığını ifade ederek, “Varsa tespitiniz çıkar açıklarsınız” dedi. Bakanın “hukuksuz işler” şeklindeki yorumunun dosya ve soruşturma ortaya koymadığı için havada olduğunu savunan Çavuşoğlu, hukukun temel ilkelerine göre suç tespiti yapılmadan, suç işlendiği algısı yaratmanın kabul edilemez bir yaklaşım olduğunu söyledi. Çavuşoğlu, tüm dönemlerdeki yolsuzlukların araştırılması için her türlü desteği vereceklerini belirterek, “Bütün dönemleri temizleyelim” dedi. Başbakandan hükümetin vatandaşlık konusundaki politikasının ne olduğunu, bugün dinlemek istediklerini kaydeden Çavuşoğlu, hükümetin dış ülkelerdeki KKTC vatandaşlarını ülkeye kazandırma politikasına atıfta bulunarak, bu insanlara seçme hakkının verilmesine dahi yaklaşmayan bir zihniyet olduğunu, seçme haklarının kullanılması noktasında dahi temkinli davranıldığını ifade etti. Çavuşoğlu, ortaya koydukları e-pasaport projesinin gereğini yaparak ülkeye kazandırdıklarını belirtti. Çavuşoğlu, kırsal kesim arsası dağıtımıyla ilgili UBP hükümetlerine yöneltilen iddiaların doğru olmadığını, UBP’nin bunu kırsal kesimi güçlendirmek amacıyla yaptığını, arsaları dağıtırken parti gözetmediklerini ve UBP’nin yaptıklarının arkasında olduğunu söyledi. Çavuşoğlu, TOKİ’nin, Sosyal Konut Birimi’nin daha önce gerçekleştirdiği projenin daha profesyoneli olduğunu söyleyerek, fonun sürekli beslenemediği için sosyal konut projelerinin sürdürülemediğini ifade etti. Çavuşoğlu, birçok konuda geri kalmış kısımların ileri götürülmesi gerektiğini, kendisinin kaygısının da bu yönde olduğunu söyledi. Muhtarların sorunlarına değinen Çavuşoğlu, hükümetleri döneminde muhtarlara izaz ikram mantığıyla asgari ücretin yüzde 50’si oranında maaş bağlandığını, ancak ilerleyen zamanlarda bu miktarın artırılamadığını söyledi. Çavuşoğlu, ülkesel fiziki planın ülkenin gelişiminde artık söz sahibi olması gerektiğini belirterek, bu konuda ön yargısız çalışma yapılmasını umduğunu söyledi. ÖZTÜRK UBP Milletvekili Yasemin Öztürk de, belediyeler konusuna değinerek Yenierenköy Belediyesi’nin durumunun içler acısı olduğunu, 5 aydır maaş alamadıklarını, çöplerin toplanmadığını ifade etti. Yenierenköy’de vatandaşların su temin etmekte dahi zorlandığı için “içler acısı” olarak nitelendirdiği bu konunun bir an önce çözülmesi gerektiğini kaydetti. Öztürk, usulsüz vatandaşlık konusundaki iddiaların kaç yıl öncesine gidilerek araştırılacağını, yasa dışı vatandaşlıklar yapılmış ise bunların sorumlularına ne gibi işlem uygulanacağını sordu. GÜNDÜZ UBP Milletvekili Menteş Gündüz belediyelerin borçlarının ötelenmesinin zamana oynamak anlamına geldiğini, çünkü faizlerin devam ettiğini, bir sonraki dönemde göreve gelecek olan bakanın aynı sorunlarla karşılaşacağını ifade etti. Gündüz, vatandaşlık konusunun bundan sonra süzgeçten geçirilerek yapılmasında fayda olduğunu, çünkü ülkenin fiziki koşullarının bir kapasitesi olduğunu söyledi. AKANSOY CTP Milletvekili Asım Akansoy, Merkez Cezaevi’nin kapasitesinin 300 olmasına rağmen her yıl aşıldığını, şu andaki tutuklu ve hükümlü sayısının 500’ün üzerinde olduğunu söyledi. Akansoy, Türkiye’den alınan merkezi cezaevi projesinin özgür bir düzen yaratacak şekilde yapılmasının önemli olduğuna dikkat çekti. Vatandaşlık yasasının çıkarılmasının hükümetin görevleri arasında olduğunu ve ivedilikle çıkarılması gerektiğini söyleyen Akansoy, bu konuda kadük olan tasarıların bulunduğunu, yeni vatandaşlık yasası yapmaya hazır olduklarını çünkü ne yapacaklarını bilir durumda olduklarını söyledi. Vatandaşlık politikasının net olması gerektiğini söyleyen Akansoy, bugünkü yasasının yetkiyi siyasetçinin iki dudağının arasına verdiğini söyledi. Akansoy, yeni vatandaşlık yasasında ülkede doğan, ilk orta ve lise eğitimini ülkede alan ve kültürünü benimseyen genç nüfusun vatandaşlığına öncelik verilmesi gerektiğini, ekonomik getiri sağlayacak şahsiyetlerin belli kriterler içerisinde vatandaşlık kapsamın alınabileceğini söyledi. Akansoy, Şehir Planlama Dairesi’nin çok tartışılan bir daire olduğunu, ancak ciddi sorunlarla karşılaştığını her açıdan yapısının güçlendirilmesinin önemli olduğunu, imar planları konusunda belirli bir yaklaşım belirlemek gerektiğini kaydetti. Kırsal kesim arazileri konusuna da değinen Akansoy, bugüne kadar 6 bin 500 civarında arsa dağıtıldığını bunların bin 800’üne konut yapıldığını, yaklaşık 5 bin arsanın atıl durumda olduğunu söyledi. Akansoy, muhtarların statülerinin geliştirilmesiyle ilgili olarak son 20 ayda hiçbir adım atılmadığını, muhtarların bir çok sorunları olduğunu kaydetti. Akansoy, yurt dışındaki insanlara seçme hakkı verilmesinin tartışılması gereken bir konu olduğunu söyleyerek, ülkede yaşayarak ülkenin sosyal ve ekonomik hayatına, üretimine katkı koyan insanların da iradelerinin korunması gerektiğine inandıklarını söyledi. TATAR UBP Milletvekili Esin Tatar, muhtarlara hizmet verebilecekleri bina gibi fırsatların yaratılmasında fayda gördüklerini, bu konunun takipçisi olacaklarını söyledi. Vatandaşlıkların sosyal bir mesele haline geldiğini söyleyen Tatar, hak edenlere zamanı geldiğinde vatandaşlıkların verilmesi gerektiğini, ancak şu andaki hükümetin bu konuda yaygara yaptığını, UBP’yi “nasıl döveriz” mantığıyla hareket ettiğini savundu. Tatar, ileriye dönük nüfus politikası açısından vatandaşlık yasasına ihtiyaç olduğu görüşüne katıldığını kaydetti. TÖRE Meclis Başkan Yardımcısı ve UBP Milletvekili Zorlu Töre, ülkede doğan çocuklara vatandaşlık verilirken, 20-30 yıldır ülkede olan anne ve babalarının durumunun ne olacağını sorarak mevcut yasaya göre bunlara da vatandaşlık verilmesi gerektiğini kaydetti. Türkiye’nin KKTC halkına yaptığı yatırım ve katkılara değinen Töre,” Türkiye’ye ana vatan demekten utanmayalım şeref duyalım” dedi. HAMZAOĞULLARI CTP Milletvekili Biray Hamzaoğulları, vatandaşlık konusunda popülizm yapıldığını ifade etti. Ülkenin gerçek nüfusunun bilinmediğini belirten Hamzaoğulları,18-20 mührü olanların vatandaş olamadığını, vatandaşlık konusunu ötekileştirmeden yasal zemine oturtmak gerektiğini kaydetti. Belediyelerde de popülizm yapıldığını ileri süren Hamzaoğulları, belediyelerin batmasının nedeninin aşırı istihdam ve vizyon yoksunluğu olduğunu kaydetti Hamzaoğulları, Yenierenköy bucak binasının ikinci etabının ihalesinin bir an önce yapılması gerektiğini ifade etti. ÇALUDA UBP Milletvekili Aytaç Çaluda, 43 yıldır iskan ve eşdeğer sorununun çözülemediğini bunda bugüne kadarki bütün yönetimlerin sorumluluğu olduğunu söyledi. Çaluda, 2 bin küsur insanın eşdeğer beklediğini, 5 milyar da puan bulunduğunu belirterek, bu sorunun çözülmesi gerektiğini, aksi halde mevcut kaynakların da “peşkeş” çekilmesi ihtimali olduğunu ileri sürdü. Çaluda, 25 bin nüfusa ulaşan Lefke’de çarpık yapılaşma yaşandığını ifade ederek, Lefke için imar planı hazırlanarak betonlaşmanın önlenmesi, imar planı hazırlanıncaya kadar da emirnamenin süratli bir şekilde uygulamaya konmasını talep etti. Lefke’ye kaymakamlık binasının bu yıl içinde başlatılması talebinde bulunan Çaluda, bölgede kırsal arsa sorunu yaşandığını dile getirdi. TAÇOY UBP Milletvekili Hasan Taçoy Gönyeli Belediyesi’nin üst geçit projesini eleştirdi. Taçoy, Merkezi Cezaevi’ne değinerek, cezaevindeki psikolojik danışman sayısının artırılması gerektiğini belirtti. Mobese sistemlerinin kurulması için bazı yasal çalışmaların acilen hazırlanması gerektiğini söyleyen Taçoy, mobese görüntülerinin şehadet unsuru kabul edilebilmesi için yasal düzenlemelere ihtiyaç olduğunun altını çizdi. Bütçede kırsal kesim sosyal konut arsalarının altyapıları için 3 milyon TL’lik kaynak ayrıldığını söyleyen Taçoy, bunun bir başlangıç olduğunu ancak toplamda 22 milyon TL civarında bir kaynağa ihtiyaç duyulduğunu söyledi. ZAROĞLU YDP Milletvekili Bertan Zaroğlu da, 15 Temmuz 2016’da FETÖ terör örgütünün Türkiye’deki darbe girişimine değinerek, polis teşkilatının KKTC’de kendi içinde başlattığı FETÖ soruşturmasının hangi aşamada olduğuyla ilgili hükümetten açıklama beklediklerini kaydetti. Zaroğlu, vatandaşlıkların durdurulduğu yönünde duyumlar aldıklarını söyleyerek, vatandaşlık yasası çıkana kadar mevcut yasanın yürürlükte olması ve hak edenlere vatandaşlık verilmesi gerektiğini kaydetti. İstisnai vatandaşlıkların iptali konusunda toplumda huzursuzluk olduğunu söyleyen Zaroğlu, iptali düşünülen 2 bin vatandaşlığın incelenerek, güvenlik ve sağlık konusunda yanlış beyan varsa vatandaşlıkların iptal edilebileceğini, vatandaşlığın hangi hallerde iptal edileceğinin yasada belirtildiğini, rastgele ve keyfi olarak yapılamayacağını söyledi. Zaroğlu şahsının vatandaşlığı konusunda, toplumda bilinçli propaganda yapıldığını, bu konuda İçişleri Bakanı’nın üzerine de gidildiğini, Bakanın “usulsüzlük varsa milletvekili de olsa vatandaşlığı iptal edilir” açıklamasının kendisinin vatandaşlığını tartışılır hale getirdiğini, bu konuda Bakanın açıklama yapması gerektiğini söyledi. Zaroğlu, 2014 yılında CTP hükümeti tarafından vatandaşlığının sorgulandığını, araştırıldığını ancak yasaya aykırı hiçbir şey bulunmadığı söyleyerek, konu yeniden gündeme geldiğinde Meclis Başkanı Teberrüken Uluçay’ın yasaya aykırılık olmadığını teyit ettiğini aktardı. Zaroğlu KKTC’de 10 yıl yaşadıktan sonra vatandaşlık aldığını, kamuoyunda sanki bir günde vatandaşlık verildiği algısı yaratıldığını ifade etti. PİLLİ UBP milletvekili Ali Pilli şehit çocuklarının sorunlarına değindi. Pilli, kırsal kesim arsalarının altyapılarının eksik olduğunu, bu konunun sürekli gündeme geldiğini, soruna çözüm getirilmesi gerektiğini söyledi. ANGOLEMLİ TDP Milletvekili Hüseyin Angolemli, muhtarların çok önemli olduğunu ancak bugüne kadar muhtarlara gereken önemin verilmediğini söyledi. Angolemli, yurttaşlık konusunda objektif kriterler belirlenerek yasal düzenleme yapılması gerektiğini ifade etti. AKANSOY Yeniden söz alan CTP milletvekili Asım Akansoy, yurttaşlık konusunda yapılan tartışmalarda uyum olduğunu gözlemlediğini söyledi. Akansoy, herkesin yurttaşlık yasasının değişmesi ve siyasilerin belirleyici olmaktan çıkması, yasanın net ve tartışılmaz olması gerektiğinin konuşmacılar tarafından dile getirildiğini anlattı. Akansoy, CTP’nin yurttaşlık konusundaki tavrının net olduğunu, konunun toplumsal konsensüsle gündemden düşmesi gerektiğini dile getirdi. Akansoy, tahrikkar olmadan objektif kriterler üzerinden siyaset yapılması gerektiğini kaydetti. KADRİ Eleştiri ve önerilere yanıt veren İçişleri Bakanı Ayşegül Baybars Kadri, vatandaşlığın bu kadar çok konuşulacak, didik didik edilecek bir mesele olmadığını, bugüne kadar yapılmayanlar ve yasanın geçmemiş olmasının konsensüs konusunda ciddi bir problem olduğunu gösterdiğini kaydetti. Kadri, hükümet programında yer verdikleri gibi bütün konularda hukuka ve yasaya aykırı hususların inceleneceğini vatandaşlık konusunun bunların sadece bir bölümü olduğunu söyledi. Kadri, 2016 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla 158, 2017 yılında 1492 kişinin vatandaş yapıldığını, bu sayının önceki dört yılın iki katı olduğunu söyledi. Kadri istisnai vatandaşlıkların araştırılacağını belirtti. Kadri yaptıkları incelemelerde yasaya aykırı vatandaşlıklar tespit ettiklerini belirterek, bunun iddia edildiği gibi UBP hükümetine yönelik bir karalama olmadığını, iddia ve ciddi bulgular olduğunu kaydetti. İncelemeyi ciddi bir titizlikle yaptıklarını söyleyen Kadri, dosyalarda kimlerin talebiyle vatandaşlık verildiğine dair notlar da bulunduğunu söyledi. Kadri, yasaya uygun vatandaşlık alanların tedirgin olması için bir neden olmadığını vurguladı. Vatandaşlık konusunda mağduriyetlerin de yaşandığını söyleye Kadri, bu mağduriyetlerin önüne geçmek için hızlıca çalışma yapacaklarını, vatandaşlık başvurularını ise durdurmadıklarını söyledi. Bakan Kadri, tartışmaları sona erdirmek için yurttaşlık yasasının ivedi olarak hayata geçirilmesinin büyük önem taşıdığını, önceden hazırlanan iki yasa tasarısını ele aldıklarını ve bunlara eklemeler yaparak ivedilikle yasalaşmasını sağlamak istediklerini kaydetti. Cezaevine değinen Bakan Kadri, 513 mahkum ve tutuklu bulunduğunu, fiziksel kapasitesine göre sayının ciddi oranda yüksek olduğunu, fiziki imkansızlıkların giderilmesi konusunda ciddi çalışmalar yaptıklarını söyledi. Kadri, yeni cezaevinin yapım süresi olan 500 günü daha öne çekmek yönünde görüşmeler yaptıklarını, yeni cezaevi kapasitesinin 765 olduğunu, projenin kadın erkek çocuk ve açık bölümlerden oluştuğu bilgisini verdi. Kentsel güvenlik sistemine değinen Kadri, bunun suçların tespiti ve suçun önlenmesi açısından önemli olduğunu, 26 Eylül’de imzalan protokolün Türkiye tarafından TBMM’de onaylandığını KKTC’de de dün Bakanlar Kurulu’na sistemle ilgili uzmanlar tarafından sunum yapıldığını kaydeden Kadri, konuyu ilerleyen günlerde Meclis’e taşıyacaklarını, ilk etapta sistemin Lefkoşa ve Girne’de kurulacağını ifade etti. Muhtarlıkların çok önemli olduğunu söyleyen Kadri, muhtarların para değil itibarlarının geri verilmesini istediklerini söyledi. Kırsal kesim arazilerinin dağıtılması konusunda yasaya aykırılık bulunduğu konusunda ciddi iddialar bulunduğunu söyleyen Kadri, konunun incelenerek sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılacağının altını çizdi. Kadri, belediyeler konusuna değinerek hükümet programında belediyelerin sayısının aşağı çekilerek yeniden yapılandırması konunda vizyonları bulunduğunu, belediyeler değişiklik yasa tasarısının hükümetin öncelikleri arasında yer alacağını, oluşturacakları ekiple yeniden yapılandırma çalışmalarını tamamlayıp 2019 yılında hayata geçirmeyi amaçladıklarını söyledi. Belediye gelirlerinin artırılması konusunda bir takım yasa çalışmaları yapacaklarını söyleyen Kadri, Yenierenköy Belediyesi’ndeki sorunların farkında olduklarını söyledi. Bakan Kadri, 20 milyon TL üzerinde borcu olan Yenierenköy Belediyesi’nin mevcut 112 personel sayısıyla sürdürülebilir olmadığını, radikal ve ötelenmeyecek tedbirler alınması konusunda uzlaşı sağlandığını ifade etti. Meclis Genel Kurulu, İçişleri Bakanlığı bütçesini görüşmeyi saat 00.35’te tamamladı. Genel Kurul bütçe görüşmelerinin son günü olan bugün saat 11.00’den itibaren Maliye Bakanlığı Bütçesi ve Gelirler Bütçesini görüşerek, bütçenin bütününü oylayacak.