Yeni bir araştırmaya göre, Dünya üzerindeki en büyük yanardağ patlamalarından birinden kurtulan insan sayısı daha önce düşünülenden daha yüksek. 74 bin yıl önce bugünkü Endonezya’ya bağlı Sumatra Adası’nda gerçekleşen süper yanardağ patlaması, 57 kişiyi öldüren ve ABD tarihindeki en yıkıcı patlama olan 1980’deki St. Helens Dağı patlamasından 5 bin kat daha büyüktü. Bazı bilim insanları, Endonezya’daki bu büyük Toba Dağı patlamasının ardından 10 yıla varan bir “volkanik kış” yaşandığını ve bunun kendi türümüzü de yok olmanın eşiğine getiren yaklaşık bin yıllık soğuma sürecini başlattığını düşünüyordu. Ancak arkeologlar süper yanardağ patlamasının hem öncesine hem de sonrasına tarihlenen insan yapımı aletler keşfetti ve bu patlamanın ilk başta düşünülen kadar apokaliptik kıyametvari olmama ihtimalini doğurdu. Toba’daki bu patlamanın memelilerin ve “hominin”lerin (insan aile ağacının diğer kuyruksuz maymunlara kıyasla birbirine ve modern insana daha yakın olan üyelerine verilen Latince isim) Asya’daki popülasyonlarını kırıp geçirdiği inanılıyordu. Hominin’lerden bugün sadece Homo sapiens (modern insan) türü Dünya’daki varlığını sürdürmeye devam ediyor. Afrika’da az sayıdaki Homo sapiens’in gelişmiş sosyal ilişkiler, sembolik ve ekonomik stratejiler geliştirerek hayatta kalmaya başardığı ve en sonunda bunlar sayesinde yeniden yayılarak 60 bin yıl önce Asya’da yaşamaya başladığı fikri hakimdi. Hakemli bilim dergisi Nature Communications’da yayımlanan yeni çalışma aynı zamanda Homo sapiens’lerin Asya’da düşünülenden daha erken bulunduğunu da öne sürüyor. Bilim insanları, bugünkü Hindistan’ın kuzeyinde yer alan Son Vadisi’ndeki Dhaba kazı sahasında yer alan ve 80 bin yıl önceye ait kayaçlardaki kalıntıları inceledi. Kayaçlardan çıkarılan taş aletler, Orta Paleolitik Çağ’a (Orta Yontma Taş Devri) özgü aletleri kullanan popülasyonların 74 bin yıl önceki süper volkan patlamasından hem daha önce hem de daha sonra var olduğunu gösterdi. Araştırmacılar bu bulguların aynı zamanda insanların Afrika’dan göç ederek Avrasya’ya yayılmalarının 60 bin yıldan daha önce gerçekleştiğini destekleyen fosil kanıtlar sağladığını ifade ediyor. Bu kanıtlar, modern insanların Neandertaller gibi soyu tükenmiş insan türleriyle de çiftleştiğini ortaya koyan daha eski genetik çalışmalarla da uyumlu. Queensland Üniversitesi’nden yeni makalenin başyazarı Chris Clarkson şunları ifade etti: Dhaba’daki popülasyonlar, Homo sapiens‘lerin aynı dönemde Afrika’da kullandıkları alet takımına benzer taş aletler kullanıyordu. Bu alet takımının Toba süper patlaması sırasında ortadan kaybolmadığı ya da kısa süre sonra şiddetli biçimde değişmediği gerçeği, insan popülasyonlarının felaket olarak isimlendirilen bu olayda hayatta kaldığına ve çevrelerini değiştirme amacıyla taş alet üretmeyi sürdürdüğüne işaret ediyor. Hindistan’ın Allahabad Üniversitesi’nden kazının sorumlu araştırmacısı Jagannath Pal da şunları söyledi: Her ne kadar Toba’nın küllerinin Son Vadisi’nde ilk kez tespit edilmesi 1980’lere kadar uzansa da, şimdiye dek bununla bağlantılı arkeolojik kanıtlara sahip değildik, dolayısıyla Dhaba kazı sahası önemli bir kronolojik boşluğu dolduruyor. PA’dan da yararlanılmıştır https://www.independent.co.uk/news/science Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız